Unutulan geleneğimiz at yarışları

Bartın’ın geleneksel at koşuları şimdilerde yapılmıyor olsa da fotoğraflarda ve hatıralardaki yerini halen koruyor.

Pek çok Bartınlı, bir zamanlar ilimizde atçılığın çok revaçta olduğunu, pek çok kişinin at beslediğini ve geleneksel olarak ilimizde koşular düzenlendiğini bilmez.

Bartın’da at koşuları denilince akla ilk gelen yer Ömertepesi mevkiidir. Burada şimdilerde bulunan Devlet Hastanesi, ile spor komplekslerinin bulunduğu alan eskiden Bartınlı atçıların dolu dizgin at koşturdukları bir yerdi.

1950’li yıllarda koşuların yapılacağı yaklaşık 1 ay öncesinden kentin değişik yerlerindeki duvarlara asılan ilan metinleri ile Bartınlılara duyurulurdu. 1930’lu yıllarda ise at koşularının yapılacağına ilişkin ilan metni sadece Bartın Gazetesi’nde yer alırdı.

İlimizdeki ilk at yarışları 1876-77 yıllarındaki 93 Harbi olarak da anılan Osmanlı-Rus savaşının ardından ülkemiz topraklarına gelen Kırım Tatarları ve Abhazaların at merakından kaynaklı olarak yayılmıştır. Bartın’daki atçılık ve at yarışları da aslında bunların gelmesinden sonra başladı. Bartın’daki ilk resmi at yarışları ise İlmü İrfan Derneği tarafından, 1919 yılında organize edilmiştir. Yarışlar “sürat koşusu” ve “Rahvan koşusu” gibi değişik kateforilerde düzenlenir, yarışı kazananlar da çeşitli ödüllerle takdir edilirdi.

Bartınlıların yoğun ilgi gösterdiği koşu sırasında bir sağlık bir de hakem heyeti görev yapardı. Zonguldak Valisi, Bartın Kaymakamı ve diğer bürokratlar ise yarışları localarından takip eder, sonucunda da dereceye girenlere hediye ve mükafatlarını verirlerdi.

İlimizde son at yarışı, Davut Fırıncıoğlu’nun Belediye Başkanlığı döneminde, 1986 yılında koşuldu. Kendisi de at besleyicisi ve iyi bir binici olan Fırıncıoğlu’ndan sonra bu geleneğe ilimizde kimse sahip çıkmayınca, önce at besleyiciliği unutuldu, ardından da yarışlar...

Bugün sizlerle paylaşmayı uygun bulduğumuz 4 adet fotoğraf 1960 ile 1985 yılları arasında çekilmiş. Öncelikli olarak bu fotoğrafları bize veren ve paylaşmamıza izin veren Bartın’ın tanınmış esnaflarından hala atçılık ile uğraşan ve profesyonel yarışlarda atları koşan Osman Menteş’e de bu vesile ile teşekkür ederim.

Fotoğraf-1: Bunlardan ilki 29 Ekim 1960’ta yani bundan tam 59 yıl önce Cumhuriyet Bayramı kutlamaları sırasında Bartın Atlı Spor Kulübü’nün Yukarı Çarşı’daki tören alanında katıldığı resmi geçitten. Önde Bartın’ın tanınmış saraçlarından iyi bir binici ve at besleyicisi olan “Menteşlerin Suat” görülmekte. 

Fotoğraf-2: 1960’lı yıllarda Ömer Tepesi’ndeki at yarışlarından biri olan Sürat Koşusu sırasında çekilmiş. Fotoğraftan da anlaşılacağı üzere pek de profesyonel bir koşu değilmiş o dönemki koşular. Atçılar, günlük kıyafetleri ile üzengi ve eğeri takılı atları alabildiğine koşturur varış çizgisine getirmeye çalışırmış.

Fotoğraf-3: 14 Temmuz 1985 tarihinde yine Ömertepesi mevkiindeki alanda gerçekleştirilen Rahvan Yarışı’ndan çekilen bir kare. Bu fotoğraftan da Bartınlıların o dönemde at yarışlarına ne kadar fazla ilgi gösterdiğini görmek mümkün.

Fotoğraf-4: Yine 1980’li yıllarda yapılan profesyonel Sürat Yarışı.