Amasra’da ağaçlara hayat veren Çekici Ustası Ali Rıza Vatandaşlar, ağaç işleme sanatını ve hayatını anlattı.
Ağaç Ustası Vatandaşlar, ‘bu meslekle yurt dışında çocuk okuttum’ diyerek bu sanatı devam ettirdiğini ifade etti.
Geçmişi 17.yy’a dayanan ağaç oymacılığı sanatı Amasra’da parmakla sayılacak kadar az. Unutulmaya yüz tutan bu mesleğe sahip çıkan ustalardan biri de amasra Çekiciler Çarşısında hizmet veren Ali Rıza Vatandaşlar, “Babadan aldığımız mesleği yaşatmaya çalışıyoruz” dedi.
Son ustalardan
Amasralı Ağaç ustası Ali Rıza Vatandaşlar, "Ağaç işleri ustası olarak zanaatımı çocukluğumda babamın yanında öğrendim. Şuanda 65 yaşındayım bugünlere beni sanatım getirdi." Sanatını en iyi şekilde icra ettiğini anlatan vatandaşlar, "Yaptığım ağaç ustalığı ile geçimimi sağlıyorum. İlkokuldan çıktıktan sonra hevesle babamın yanında babam gibi çırak olarak başladım. Babamın yanında bu sanata gönül verdim" diye anlattı.
Duymayan yok
Amasra’nın meşhur ve renkli sokaklarından biri olan “Çekiciler çarşısı” rengârenk ve dikkat çeken dükkânlarıyla insanın içini açıyor. Günümüzde ağaç işlemede ağaç tornaları kullanılsa da ağaç işçiliği ustaları el tezgâhlarında alınlarında ter ve emeği ile becerikli elleriyle ağaca ruh ve şekil katıyor. Tam da bu noktada “Çekiciler “ ismi buradan geliyor. Çarşıda her türlü hediyelik eşya satılıyor. Çevre ’de farklı ağaç türlerinden nadir güzellikte kolye, bilezikler yapıluyor. Şimşir, ardıç kayacık, ıhlamur gibi ağaçlardan da çerez ve salata tabakları, kül tablaları, kadehler, kalemlikler, tahta kaşıklar, havanlar imal ediliyor. Amasra çekiciler Çarşısı, adını eskiden ahşap işlerin yapıldığı ayakla çalışan tezgâhlara çekici denmesinden gelmiş.
Mısır’dan gelen bir sanat
Ağacın kendisine emrettiği her şeyi yaptığını ifade eden , Ali Rıza Vatandaşlar , “ Ortaokuldan sonra okumadım. Babamın yanında direk bu işe başladım. Ağaç işlemeciliği Amasra’ya Miladdan önce 3000 yıllarından geldiği biliniyor. Bu sanatı el tezgahlarında yapılırken Mısır’da görmüşler. Amasra’da da ormanlık ve bol ıhlamur ağacı olduğu için Mısır’da el tezgâhlarında sert ağacı işlemek zor olduğu için Amasra’nın yumuşak ıhlamur ağacını işlemek adına tezgâhları burada kurmuşlar devirde yapılan havanlar, kâseler, şekerlikler bu sokaklarda yapılmış. El tezgâhının manası sağ elindeki kamaneyeyi çekerek yapıldığı için çekme işini anlatan çekicilik zanaatkârlığı ismini almış. O yüzden sokağın adı da çekiciler sokağı olmuş.
Amasra’da ağaç oymacılığı mesleğinin geçmişi oldukça eskiye dayanıyor. Mısır’dan gelen bu sanat, Amasra’nın ormanlık yapısı ve bol ıhlamur ağacı sayesinde burada da gelişebilmiş. Günümüzde ise bu meslek, Amasra’da neredeyse yok olmak üzere.
“Bildikleri halde yapmadılar”
Amasra’nın %98’inin bu sanatı bildiğini belirten Vatandaşlar, “Doğuştan bu işi yaptığımız için mekân kendimizin, kiramız yok derdimiz yok” diyerek mesleğe olan bağlılığını vurguluyor.
Vatandaşlar, “Herkes geçim darlığı çektiği için ttk’ya girdiler. Oradan çıkanlarda bildikleri halde yapmadılar. Onlar da yapmayınca sanat bitti. Amasra’nın %98’i bu sanatı bilir. Ama gezer, dolaşır şuanda. Doğuştan bu işi yaptığımız için mekân kendimizin, kiramız yok derdimiz yok. Burası tarihi çekiciler sokağı. Bir ahenk vardır sokakta, Arasta ’ta bir güzellik vardır. Herkes çeşit çeşit modeller çıkarmaya uğraşıyor. Samire Pekkan’a 18 yaşımda pazı bileziği yapıverdim zaman öyle takılar yok ki. Küpeler yapardık şimşir ağacından sallamalı. Halkaları küçük küçük yapıyoruz, renk renk de boyuyoruz. Ağaçları kendi bahçemden alıyorum. Çoğu insan Ağacın nasıl işlendiğini bilmiyor.” İfadelerini kullandı.
Amasra’nın tarihi çekiciler sokağında, Ali Rıza Vatandaşlar’ın ustalığıyla şekillenen ağaçlar, geçmişten günümüze uzanan bir mirasın izlerini taşıyor. Vatandaşlar, bu mirası gelecek nesillere aktarmak için mücadelesini sürdürüyor.
ZEYNEP NUR DEMİR
Ganimet kadar tornacı var amasrada, ahatlar köyünde. Yanlış haber bu