Bartın ve genelde Karadeniz bölgesinin ana ürünü olan fındığın en önemli zararlılarından biri olan kahverengi kokarca Böceği (Halyomorpha halys) kabusu devam ediyor. Bartın Tarım ve Orman İl Müdürlüğü’nden Kahverengi Kokarca istilası ile ilgili açıklamalar peş peşe gelirken vatandaşların en çok merak ettiği ise istila ve kabusun ne zaman sona ereceği. İlk kez Kuzey Amerika’da görüldü Sokucu emici ağız yapısına sahip bir böcek olup ilk kez Eylül 1998'de Kuzey Amerika'da görüldü. Kahverengi kokarcaların nimf ve erginleri, 100'den fazla bitki türünde beslenmekte olup; verim ve kalite üzerinde çok büyük zararlar meydana getirmekte. Bir dişi birey bir yaprağın üzerine tek seferde paket halinde 28 yumurta bırakabilmekte olup, bir sezonda ortalama 200 yumurta (bu rakam 400 lü rakamlara kadar çıkabilmektedir) yumurtlayabildiğinden popülasyonu hızlı bir şekilde artırabilme kabiliyetinde. Kahverengi kokarca zararlısı günde yaklaşık 30 kilometre uçabildiğinden çok hızlı yer değiştirebilme ve yeni alanlara bulaşma özelliğine sahip. Ülkemizde ilk kez 2017 yılında İstanbul’da gözlenen Kahverengi Kokarca zararlısı çok hızlı bir yayılım göstererek birçok ilimize bulaştığı görülmüştür. Bartın’da 2021 yılında tespit edildi İlimizde ise Tarım ve Orman Bakanlığı’nın koordinatörlüğünde böceğin bulaşması ve yayılmasını takip amacıyla her yıl rutin kontroller yapıldı. 2021 yılında İlimizde tespit edilmiş olan kahverengi kokarcanın Ankara Zirai Mücadele Merkez Araştırma Enstitüsü Müdürlüğü ile birlikte 2022 yılında 12 noktada, 2023 yılında 15 noktada feromon tuzaklar kurulup ilimizdeki yayılımının takip edildiği belirtildi. Kışı geçirdikleri yerlere dikkat! “Kahverengi Kokarca, kışı ergin halde çoğunlukla ev, ahır, depo, çatı araları, ardiye gibi kapalı mekânların korunaklı kısımlarında geçirirler. Ayrıca bina cephesinin içine, alt yüzeylere, pencere ve kapı çerçevelerine, bacalara, balkonda veya dışarıda bulunan eşyaların aralarına olmak üzere girebilecekleri büyüklükte her yere girerler. Bu gibi yerlere girdikten sonra kışlama dönemine geçer ve kışın geçmesini beklerler. Kışlayan erginler ortalama sıcaklık 14 C°’ye ulaştığında aktifleşirler ve 17 C° ye ulaştığında kışladığı yerlerden çıkarak beslenirler. Bir süre beslenip yumurta koymaya başlarlar. Kahverengi kokarcanın beslendiği meyvelerin dış yüzeyinde nekroz alanları veya çukurlu bölgeler oluştuğu gibi, yapraklarda benekler ortaya çıkabilmektedir. Meyvenin aroma ve tadında acılaşma meydana getirmekte olup pazar değerini olumsuz bir şekilde etkilemektedir.
Kabus ne zaman sona erecek?
Bartın Tarım ve Orman İl Müdürlüğü’nden Kahverengi Kokarca ile mücadele yöntemleri ve süreç ile ilgili de bilgi verilirken şöyle denildi, “Şu an içinde bulunduğumuz dönemde mutlak suretle yapmamız gereken mücadele yöntemi mekanik mücadeledir. Yani kahverengi kokarcanın görüldüğü yerde toplanarak imha edilmesi gerekmektedir. Bu zararlı, kış dönemini Nisan ayının sonuna kadar kışlaklarda geçirdiğinden, kışlamış erginlerin kışlaklardan dağılmadan toplanarak imha edilmesi gelecek yılki zararlı popülasyonunu azaltacaktır. İçinde bulunduğumuz mücadele döneminde 1 tane kahverengi kokarcayı imha ettiğimiz takdirde gelecek sene meydana gelebilecek yaklaşık 200 tane kokarcayı imha ederek zararlının çoğalmasının engelleneceği bilinmelidir. Mayıs ayından sonra hareketli olduğu dönemlerde ise ruhsatlı bitki koruma ürünleri ile tarımsal alanlarda ilaçlı mücadele yapılması gerekmektedir. Üreticilerimizin dikkatli olmaları ve mekanik mücadele çok çok önemli olduğundan halkımızın gerekli duyarlılığı göstermeleri önem arz etmektedir.” YUSUFHAN KABAKCI