İklim değişikliğinin yol açtığı aşırı hava olayları, küresel kakao üretiminin yaklaşık %70’ini sağlayan Batı Afrika bölgesindeki hasadı ciddi şekilde etkileyerek çikolata fiyatlarının tarihi zirvelere ulaşmasına neden oldu. Araştırmacılar, haftalarca süren yüksek sıcaklıklar, düzensiz yağışlar ve artan kuraklık gibi faktörlerin kakao üretiminde belirgin bir düşüşe yol açtığını ifade ediyor. Özellikle Fildişi Sahili, Gana, Kamerun ve Nijerya gibi dünyanın en büyük kakao üreticisi ülkelerindeki çiftçiler, bu zorlu koşullarla mücadele ediyor.
İklim Değişikliğinin Batı Afrika’daki Etkileri
Bağımsız araştırma kuruluşu Climate Central’ın yayımladığı yeni bir rapora göre, fosil yakıt kullanımının hızlandırdığı iklim değişikliği, Batı Afrika’da sıcaklıkların yükselmesine neden oluyor. Bölgedeki en büyük kakao üreticileri olan Fildişi Sahili ve Gana’da, ortalama sıcaklıkların 32 dereceyi aştığı gün sayısı her geçen yıl artıyor. Araştırmalar, son on yılda küresel ısınmanın bu ülkelerde kakao yetiştirme sezonunda yaklaşık üç haftalık ek aşırı sıcaklık dönemlerine yol açtığını gösteriyor. 2023, küresel çapta en sıcak yıl olarak kayıtlara geçerken, bu bölgelerde sıcaklıkların en az 42 gün boyunca 32 derecenin üzerinde seyrettiği belirlendi.
Ayrıca, Birleşmiş Milletler Çölleşme ile Mücadele Sözleşmesi’ne göre, son 30 yılda dünya kara yüzeyinin dörtte üçünden fazlası daha kurak hale geldi. Mississippi Eyalet Üniversitesi’nden Profesör Narcisa Pricope, bu kuraklaşmanın kakao üretimini varoluşsal bir tehdit altına soktuğunu vurguluyor.
Çikolata Fiyatlarında Tarihi Yükseliş
Kakao üretimindeki bu dramatik düşüş, emtia piyasalarına doğrudan yansıdı. New York ve Londra borsalarında kakao fiyatları, 2023 sonlarından itibaren hızla artmaya başladı. New York’ta kakao fiyatları ton başına 10 bin doları aşarken, Aralık 2023’te bu rakam 12 bin 500 dolarla tüm zamanların en yüksek seviyesine ulaştı. Yıllarca 2 bin ila 3 bin dolar bandında seyreden fiyatlar, şu anda rekor seviyelerde işlem görüyor.
Bu durum, çikolata üreticilerini de etkiledi. İsviçreli ünlü çikolata markası Lindt & Sprüngli, artan kakao maliyetleri nedeniyle 2024 yılında ürün fiyatlarında artış yapacağını açıkladı. Uzmanlar, bu fiyat artışlarının tüketicilere de yansıyarak çikolatanın daha pahalı bir ürün haline gelebileceği konusunda uyarıyor.
Çiftçilerin Karşılaştığı Zorluklar
Batı Afrika’daki kakao çiftçileri, yalnızca sıcaklık artışı ve kuraklıkla değil, aynı zamanda hastalıklar ve düzensiz yağışlarla da mücadele ediyor. İngiliz yardım kuruluşu Christian Aid tarafından yapılan bir araştırmaya göre, 2023’teki kurak dönem ve 2024’teki aşırı yağışlar, bölgedeki mahsulleri ciddi şekilde zarar gördü. Christian Aid yetkilisi Osai Ojigho, kakao tarımının yoksul çiftçiler için hayati bir geçim kaynağı olduğunu, ancak insan kaynaklı iklim değişikliğinin bu geçim kaynağını tehdit ettiğini belirtti.
Çikolatanın Geleceği ve Çözüm Önerileri
Araştırmacılar, sera gazı emisyonlarının ve çevresel tahribatın bu krizin temel nedenleri olduğunu vurguluyor. Eğer gerekli önlemler alınmazsa, kakao üretiminin daha da azalabileceği ve çikolatanın lüks bir ürüne dönüşebileceği öngörülüyor. Profesör Pricope, bu sorunun yalnızca çikolata üretimini kurtarmakla ilgili olmadığını, aynı zamanda gezegenin uzun vadeli sürdürülebilirliğini sağlamak için de kritik olduğunu ifade ediyor.
YUSUFHAN KABAKCI
