Bartın’ın Ulus ilçesinde tarihi Hasan Dede Camii’nde yangın çıktı. Olay yerine Ulus Belediyesi, Ulus Orman İşletme Müdürlüğü ve Abdipaşa Belediyesi’ne bağlı itfaiye ekipleri sevk edildi. Kısa sürede büyüyen yangın, kontrol altına alınırken, caminin tarihi dokusunda büyük zarar oluştuğu gözlemlendi.
Hasan Dede Camii ve Efsaneler
Bartın’ın Ulus ilçesinde, tarihi ve manevi önemi büyük olan Hasan Dede Camii, sadece mimarisiyle değil, çevresinde şekillenen efsaneleriyle de yöre halkının hafızasında derin izler bırakmıştır. Çetin Asma’nın “Dünden Bugüne Tarihi Bartın Camileri” adlı eserinde de detaylarıyla yer alan cami, 18. yüzyılda inşa edilmiş ve günümüzde de varlığını sürdürmektedir.
Hasan Dede Camii, Ulus ilçesinin merkezindeki Kaldırım Mahallesi’nde yer alır. 1750'li yıllarda Demirci Hasan Dede tarafından taş yapı olarak inşa edilmiştir. Caminin mülkiyeti Vakıflar Genel Müdürlüğü’ne ait olup, yapının inşasında kullanılan her taş ve her malzeme, köklü bir geçmişin izlerini taşır. Caminin yapılışıyla ilgili anlatılanlar ise sadece bir yapı olmanın ötesine geçerek, bölge halkının manevi dünyasında da yer etmiştir.
Hasan Dede Camii’nin yapım süreci, yerel halk tarafından nesilden nesile anlatılan ilginç ve etkileyici bir efsaneyle anılmaktadır. Efsaneye göre, camiyi yapan kişi olan Demirci Hasan Dede, Ulus ilçesine yerleştikten sonra cami yapmaya karar verir ve bölge halkından yardım ister. Özellikle dağdan kerestelik ağaçların taşınması için öküz talep eder. Ancak halk, öküzlerinin yorgun olduğunu söyleyerek bu isteği geri çevirir.
Buna rağmen, her gün caminin yapılacağı alana tomruk şeklinde ağaçların kendiliğinden geldiği görülür. Şüpheye düşen halk, Hasan Dede’nin gece vakti öküzleri çalıp ağaçları çektiğini düşünerek pusu kurar. Ancak gördükleri manzara karşısında şaşkınlık yaşarlar; Hasan Dede, bir çift sığın geyiğini öküz gibi boyunduruğa koşmuş, ağaçları bu şekilde taşımaktadır. Halk, bu mucizevi olay karşısında Hasan Dede’ye yardım etmeye başlar ve cami yapımına katkıda bulunur.
Hasan Dede’nin oğlu ve un meselesiyle ilgili anlatılan bir başka efsane de caminin manevi yönüne dikkat çeker. Rivayete göre, Hasan Dede, oğluna değirmenden un taşımasını tembih eder, ancak unun bulunduğu tekneye bakmamasını söyler. Oğlu, yorgun düştüğü bir gün teknedeki örtüyü kaldırıp baktığında, bir yılanın ağzından buğday aktığını görür. Bu olayın ardından un akışı kesilir, ancak caminin inşaatı bitene kadar mevcut un, yeterli olur. Bu olay, caminin yapım sürecinde ilahi bir yardımın olduğuna dair halk arasında derin bir inanç yaratmıştır.
Hasan Dede Camii, sadece bir ibadet mekanı olmanın ötesinde, Ulus halkının kültürel ve manevi mirasının önemli bir parçasıdır. Caminin yapılışıyla ilgili anlatılan bu efsaneler, yöre halkının dayanışma, inanç ve azim gibi değerleri nasıl benimsediğini ve yaşattığını gösterir. Bugün cami, ziyaretçilerini hem mimarisiyle hem de bu köklü efsanelerle büyülemeye devam ediyor.
YUSUFHAN KABAKCI
