Yılların Tarım Alanı: Şehir Merkezindeki Fidanlık
Bartın şehir merkezinde, Gölbucağı Mahallesi'nde yer alan Fidanlık, yıllardır Tarım ve Orman Müdürlüğü tarafından işletilmekteydi. Yüzlerce meyve ağacının yetiştirildiği bu alan, halkın meyve fidanlarına ücretsiz ulaşmasını sağlamanın yanı sıra, yetişmiş ağaçlardan elde edilen meyvelerin uygun fiyatlarla satıldığı bir merkez olarak da işlev görmekteydi. Fidanlık, yalnızca bir tarım alanı değil, aynı zamanda şehir merkezinin önemli bir yeşil alanıydı.
Bartın Valiliği'nin 6 Aralık 2022'de başlattığı inşaat faaliyetleriyle, Fidanlık alanı "Millet Bahçesi"ne dönüştürülmeye başlandı. 92 bin metrekarelik alan üzerinde yürüyüş yolları, bisiklet yolları, oyun alanları, kuru havuz, piknik alanları, spor salonu, millet kıraathanesi, Kızılay binası, mescit ve büfeler gibi birçok yapı inşa edilecek. Ancak, bu yapıların inşası için tüm ağaçlar söküldü ve geriye sadece bir meyve ağacı bırakıldı. TOKİ tarafından ihale edilen bu projeyi 97 milyon 507 bin TL bedelle Balans Yapı Şirketi üstlendi. Şirket, daha önce de Ankara Cebeci Millet Bahçesi gibi tartışmalı projeleri yürütmesiyle tanınıyor.2017 yılında kurulan Balans Yapı Şirketi’nin mevcut 12 projesinden ikisi millet bahçeleri. Firma bir başka tartışmalı proje olan Ankara Cebeci Millet Bahçesi’nin “üst yapı ve çevre inşaatı” projesini de üstlendi.
Bu proje için seçilen alan olan Cebeci Stadyumu önce imara açılarak konut ve ticaret alanına çevrilmek istenmiş; ancak yargı kararıyla engellenince yerine bu kez millet bahçesi projesi ortaya atılmıştı. TMMOB Ankara Şubesi’nin aldığı yürütmeyi durdurma kararlarına rağmen ihaleye çıkıldı ve ihaleyi tek başvurucu olan ABAD Proje Yapı adlı şirket,139 milyon lirayla kazandı. Şu sıralarda stadyumdaki inşaat çalışmaları devam ediyor.
TMMOB yargı sürecinde yaptığı açıklamada Stadyumun önemini şöyle anlatmıştı: “Cebeci (İnönü) Stadyumu, Cumhuriyetin ilk yıllarında Cebeci semtinin açık yeşil alan ve spor alanı olarak kullanılan Hamitin tarlası/Cebeci Çayırı’na 1963 yılında inşa edilmiştir.1967de faaliyetine başlayan Cebeci Stadyumu, yıkımına kadar olan 50 yılı aşkın geçmişiyle Ankaralıların hafızasında önemli bir kamusal ve kültürel alan olarak yer etmiştir. Ancak Saraçoğlu’nda ve AKM Millet Bahçesi gibi örneklerde gördüğümüz gibi, kentin merkezindeki böylesi önemli bir kamusal değerin işlevine uygun olarak korunması, sermaye için kârlı bir seçenek olmamış ve Cebeci Stadyumu’nun yıkımına Temmuz 2021’de başlanmıştır.”
Bartın Fidanlığı’nın Millet Bahçesi'ne dönüştürülmesi kararı, özellikle yerel halkın büyük tepkisini çekti. Yıllardır kamu yararına hizmet eden bu alan, halkın uygun fiyatlı meyve ve sebzeye erişimini sağlarken, aynı zamanda şehir merkezindeki önemli bir yeşil alan olarak da işlev görmekteydi. Fidanlık, hem ekolojik hem de ekonomik açıdan önemli bir alan olarak Bartınlıların hayatında yer etmişti.
Projenin Hukuki ve Çevresel Boyutu: Mutlak Koruma Alanında Yapılaşma
Fidanlık’ın bulunduğu bölge, Bartın Irmağı kenarında yer aldığı için "mutlak koruma alanı" statüsünde. Bu statü, bölgenin doğal yapısının korunmasını ve yapılaşmaya kapalı tutulmasını gerektiriyor. Ancak, bu statüye rağmen, çok sayıda meyve ağacının sökülüp yerine cami, büfeler ve çeşitli idari alanların inşa edilmesi çevrecilerin ve hukukçuların tepkisini çekti. Bölgenin yapılaşmaya açılması, doğanın tahrip edilmesi anlamına gelirken, aynı zamanda hukuki tartışmaları da beraberinde getirdi.
Projede Gecikme ve Uzatma Süreci: Tamamlanamayan İnşaat
Projenin başlangıçta 9 Ocak 2024'te tamamlanacağı duyurulmuştu. Ancak, bu tarihe kadar projenin sadece yüzde 30'u tamamlanabildi. Bu nedenle, proje süresi altı ay daha uzatıldı. AK Parti tarafından yapılan açıklamalarda, yapımı yüzde 75’in altında kalan millet bahçelerinin inşaatlarının durdurulduğu belirtilmiş olsa da, Bartın’daki millet bahçesi bu tasarruf tedbirlerine takılmadı ve inşaat çalışmaları uzatıldı.
Tarımı Geliştirmekten Betonlaşmaya
Bartın Fidanlığı’nın millet bahçesine dönüştürülmesi, tarımsal üretimin desteklenmesinden ziyade, şehir merkezindeki yeşil alanların betonlaşmasına yol açıyor. Yerel halkın tepkisi ve projeye yönelik hukuki ve çevresel eleştiriler, bu dönüşümün sadece Bartın için değil, Türkiye genelinde yeşil alanların korunması konusunda da ciddi tartışmalara yol açacak gibi görünüyor.
Bartın’da halkın ücretsiz fidanlara erişimini sağlayan bu alanın betonlaşması, tarımın geliştirilmesi mi, yoksa doğal alanların yok edilmesi mi sorusunu bir kez daha gündeme getiriyor.
MUHABİR - YUSUFHAN KABAKCI
